Definitie van propaganda: de systematische verspreiding van een doctrine of zaak of van informatie die de standpunten en belangen weerspiegelt van degenen die een dergelijke doctrine of zaak voorstaan.

https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/propaganda geeft voorbeelden als:

• The whole nation was force-fed government propaganda about how well the country was doing
• It’s now up tot he government’s propaganda machine to restore the prime minister’s image
• The official propaganda machine went into overdrive when war broke out
• Her ideas have been shamelessly perverted to serve the president’s propaganda campaign

Burgers zouden moeten kunnen rekenen op een overheid die slechts de belangen van haar burgers wil dienen: daartoe is zij namelijk in het leven geroepen, dat is haar taak en daar wordt zij in een democratisch bestel ook door een gekozen volksvertegenwoordiging op gecontroleerd, of zou dat moeten worden.

Het is echter niet toevallig dat in bovenstaande voorbeelden propaganda in eerste instantie vooral – in negatieve zin – in verband wordt gebracht met publicitaire activiteiten van de overheid.

Waar belangen van overheden en de daarin figurerende machthebbers niet meer geheel of in het geheel niet meer de belangen van de burgers (b)lijken te dienen, wordt propaganda ingezet ten gunste van versterking en uitbreiding van de eigen machtsposities en ambities van de bestuurlijke apparaten en bestuurders.

Propaganda kan zeer schadelijk zijn, zowel op individueel niveau als op grotere schaal in de samenleving. Propaganda is gericht op het beïnvloeden van de gedachten, gevoelens, overtuigingen en gedragingen van mensen door selectief (des-)informatie te presenteren en emoties te bespelen. Dit kan leiden tot misleiding, manipulatie, het versterken van vooroordelen.

Op individueel niveau kan blootstelling aan propaganda leiden tot het overnemen van onjuiste of extreme overtuigingen, het aanwakkeren van haat en intolerantie jegens andersdenkenden, en aantasting van het vermogen om kritisch na te denken en onafhankelijk te redeneren (zie: Nehls). Dit kan leiden tot volgzaam gedrag dat tegelijkertijd ook de eigen belangen kan schaden. Propaganda kan ernstige psychologische schade veroorzaken door de stress effecten van continue angst-inductie, waardoor niet alleen fysiologische en hormonale veranderingen optreden maar ook meer structurele neurale wijzigingen in de hersenen (Nehls).

Op maatschappelijk niveau kan propaganda de sociale cohesie ondermijnen, polarisatie bevorderen en conflicten aanwakkeren. Het kan door demonisering van critici  bijdragen aan het ontstaan van vijandbeelden tussen individuen en  groepen en de bereidheid vergroten om geweld te rechtvaardigen tegen anderen.

Het is daarom van het grootste belang voor individuen om kritisch te blijven ten opzichte van de informatie die ze ontvangen en om meerdere informatie bronnen te (blijven) raadplegen.

Voor samenlevingen is het van belang om mediawijsheid te bevorderen en maatregelen te nemen om propaganda te bestrijden, zoals 1.het bevorderen van persvrijheid, 2. het waarborgen van pluralisme en 3. het bevorderen van educatie die gericht is op kritisch denken en informatievaardigheden. Laatstgenoemde drie kunnen ook zelf weer ten prooi vallen aan propagandistische druk en leiden tot gecorrumpeerde informatie verstrekking.

Het is essentieel om zelf alert en kritisch te blijven en niet voetstoots aan te nemen dat de geclaimde onafhankelijkheid, betrouwbaarheid en neutraliteit van informatieverspreiders  ook daadwerkelijk zo door hen in praktijk wordt gebracht. Vrijwel alle gevestigde, klassieke massamedia zijn in handen van commerciële partijen en via tal van kanalen gelieerd aan politieke belanghebbenden (zie bijvoorbeeld ‘Gekochte journalisten’ van Udo Olfkotte)